ประวัติศาลจังหวัดพังงา

ศาลจังหวัดพังงา เดิมตั้งอยู่ที่โรงเรียนดีบุกพังงาวิทยายน ลักษณะศาลเป็นโรงเรือนหลังคามุงจากมีพื้นกระดานยกสูงจากพื้นดิน 2 ศอกเศษ หน้าศาลหันออกถนนหลวง ห่างจากถนนประมาณ  2 เส้น ในปี พ.ศ. 2469  ช่วงฤดูมรสุม ประมาณเดือนมิถุนายนเกิดพายุใหญ่พัดกระหน่ำหลายครั้งทำให้ตัวอาคารศาลไม่ปลอดภัย 

        
ศาลจังหวัดพังงา  พ.ศ.  2469

จากนั้น หลวงนิเทศกิจโกศล ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล ได้มีโทรเลขด่วนถึงกระทรวงยุติธรรมขอย้ายศาลไปตั้งที่โรงสูบฝิ่น ซึ่งห่างจากศาลเดิมคนละฟากถนน เจ้าพระยาพิชัยญาติ เสนาบดีกระทรวงยุติธรรมกับพระยาลัดพลีธรรมประคัลภ์ ได้เดินทางมาตรวจดูศาลตามที่ได้รับโทรเลข และให้ย้ายศาลไปอยู่โรงฝิ่นตามที่แจ้งมา สภาพของโรงฝิ่นเป็นโรงเรือน 2 ชั้น ชั้นบนปูพื้นกระดานมีสภาพเก่าชำรุดทรุดโทรม ที่ทำการศาลจึงตั้งอยู่ชั้นล่าง ซึ่งเป็นพื้นปูนซีเมนต์ อยู่ในทำเลพื้นที่ต่ำสามารถบังลมให้ปลอดภัยจากลมพายุได้                                       

          ต่อมาพระวรกิจวินิจฉัย อธิบดีผู้พิพากษาศาลมณฑลภูเก็ต ได้ขอให้กระทรวงยุติธรรมจัดสร้างศาลจังหวัดพังงาหลังใหม่ขึ้นและได้มีการประมูลสร้างศาลขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2471 โดยสร้างศาลขึ้นที่บริเวณหน้าศาลากลางจังหวัดพังงา เป็นอาคารไม้ชั้นเดียวใต้ถุนเตี้ย หลังคามุงกระเบื้องแบบโบราณ มีห้อง พิจารณาคดี 1 ห้อง ห้องพักผู้พิพากษา 1 ห้อง ห้องเก็บตู้นิรภัยและพัสดุ 1 ห้อง ห้องธุรการ 1 ห้อง อาคารศาลหลังนี้อยู่ห่างจากศาลหลังเดิม 3 กิโลเมตร ประจวบกับในขณะนั้นพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่7 ได้เสด็จมาพระราชทานพระแสงคู่บ้านเมืองแก่จังหวัดพังงาตัวอาคารศาลและบ้านพักผู้พิพากษาซึ่งสร้างเสร็จเรียบร้อยแล้วแต่ยังไม่ได้เปิดทำการ จึงได้จัดเตรียมเป็นที่พักผู้ติดตามเสด็จ

          ในปี พ.ศ.  2515  กระทรวงยุติธรรมได้ของบประมาณในการก่อสร้างอาคารศาลหลังใหม่ขึ้นเป็นจำนวนเงิน 2,392,000 บาท โดยสร้างเป็นตึก  2 ชั้น หลังคาทรงไทย ด้านหน้าหันสู่ถนนเพชรเกษม  มีขนาดกว้าง  27.90 เมตร ยาว 54.20 เมตร ปลูกสร้างในที่ดินราชพัสดุแปลงเดิมที่สร้างอาคารศาลหลังเก่า โดยรื้ออาคารศาลหลังเก่าออก และเมื่อวันที่ 12 มิถุนายน พ.ศ. 2515 นายบัญญัติ  สุชีวะ ปลัดกระทรวงยุติธรรม ได้มาเป็นประธานประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์อาคารศาลจังหวัดพังงา ในระหว่างก่อสร้าง ผู้ว่าราชการจังหวัดพังงาได้เอื้อเฟื้อให้ใช้อาคารศาลากลางจังหวัดพังงาหลังเดิม เป็นที่ทำการชั่วคราว และในวันที่  10 พฤษภาคม พ.ศ. 2516 นายสมภพ โหตระกิตย์ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงยุติธรรมขณะนั้นได้มาเป็นประธานในพิธีเปิดอาคารที่ทำการศาลจังหวัดพังงา

          ต่อมาศาลจังหวัดพังงาได้รับการจัดสรรงบประมาณจากสำนักงานศาลยุติธรรม  เพื่ออัญเชิญองค์ครุฑพ่าห์ประดิษฐานบนอาคารศาลจังหวัดพังงา และเมื่อวันที่ ๑๔ มีนาคม ๒๕๕๕ เวลา ๐๙.๐๙ นาฬิกา ได้ทำพิธีอัญเชิญองค์ครุฑพ่าห์ประดิษฐานบนอาคารศาลจังหวัดพังงา โดยนายปิยะสันติ์ กาววิไล ผู้พิพากษาหัวหน้าศาลจังหวัดพังงา เป็นประธานในพิธีและเจิมองค์ครุฑโดยพระเทพปัญญาโมลี เจ้าคณะจังหวัดพังงา

          จากสภาพอาคารที่ทำการศาลจังหวัดพังงาได้ใช้งานมาเป็นเวลา 40 ปีเศษมีความคับแคบ ไม่สะดวกในการอำนวยความยุติธรรมและการให้บริการแก่คู่ความ ประชาชน ผู้ติดต่อราชการ    ศาลจังหวัดพังงาจึงได้ดำเนินการขอใช้ที่ดินราชพัสดุเนื้อที่ 17 ไร่ 14 ตารางวา ซึ่งสำนักงานศาลยุติธรรมได้อนุมัติงบประมาณในการก่อสร้างอาคารที่ทำการ ขนาด 14 บัลลังก์พร้อมสิ่งก่อสร้างประกอบ และบ้านพักผู้พิพากษาหัวหน้าศาล จำนวน 1 หลัง วงเงินงบประมาณทั้งสิ้น 210,660,000 (สองร้อยสิบล้านหกแสนหกหมื่นบาทถ้วน) เริ่มดำเนินการก่อสร้างในเดือนธันวาคม พ.ศ.2556 และได้เปิดใช้ที่ทำการอาคารหลังใหม่เมื่อวันที่ 19 ธันวาคม 2560 ศาลจังหวัดพังงาหลังใหม่ตั้งอยู่บริเวณใกล้ศูนย์ราชการจังหวัดพังงา เลขที่ 123 หมู่ที่ 3 ถนนพังงา – ทับปุด ตำบลถ้ำน้ำผุด อำเภอเมือง จังหวัดพังงา